TIJD ALS ZONLICHT

De ultieme gebeurtenis is het verstrijken van tijd. We kunnen tijd niet (be)grijpen, tijd is als water.Wat kunnen we doen we om water toch te kunnen grijpen. We kunnen het bevriezen. Dat is nu precies wat we met tijd doen, We bevriezen de tijd door van gebeurtenissen te verhalen, ze te schilderen of fotograferen. Een ontroering, gevoel of belevenis is een gebeurtenis, maar wordt in objecten in de vorm van schilderijen en fotos gevat, bevroren.

ijssculptuur

Maar in feite bevriezen we de tijd niet maar creeeren door verhalen, schilderijen en foto’s nieuwe gebeurtenissen in de “voortsnellende” tijd. Aan een “overlevering”uit het verleden voegen we betekenissen toe uit de tijd waarin we leven. Dat geldt bijvoorbeeld voor de geschriften van Marx maar ook voor foto’s van een jeugdvakantie.

De Duitse filosoof Hans Georg Gadamer heeft dit uitgewerkt. Een onbevooroordeeld verstaan is volgens hem niet mogelijk. Wij voegen iets toe aan de overlevering en de overlevering veranderd ons. Gadamer sprak over horizonversmelting. Deze wordt juist door de werkingsgeschiedenis van de tijd mogelijk gemaakt. Overigens bedoelde hij met vooroordeel niet het vooroordeel in de negatieve zin.

Latere gebeurtenissen veranderen de kijk op eerdere gebeurtenissen. Je zou kunnen spreken van de werkingsgeschiedenis van gebeurtenissen. Gebeurtenissen zijn in de tijd gekoppeld en beïnvloeden elkaar maar ook de visie op elkaar. Nieuwe gebeurtenissen veranderen het perspectief van oudere gebeurtenissen.

De tijd zelf heeft geen werkingsgeschiedenis, gebeurtenissen wel. De tijd bevriezen lukt niet, een overlevering in de vorm van een foto, geschrift of schilderij is een gebeurtenis in de tijd waarin ze geraadpleegd of bekeken wordt, door de persoon die kijkt en raadpleegt.

 

 

Heden als locomotief

 

In feite is alle beleven overlevering. Waarnemen doe je in feite pas na de gebeurtenis, immers in reactie op een gebeurtenis.

Eerder is opgemerkt dat het absolute heden niet bestaat, gebeurtenis en waarneming daarvan kunnen niet tegelijk bestaan anders zou de waarneming niet door de gebeurtenis veroorzaakt kunnen worden, Een gebeurtenis ontplooit zich vóór de waarneming uit.
Maar in feite is een waarneming ook een gebeurtenis, die wordt waargenomen etc. Wij nemen onze waarnemingen waar en we nemen waar dat we onze waarnemingen waarnemen etc. etc.
Een onbereikbaar heden sleept de tijd als een verleden achter zich aan, de tijd is niet te bevriezen.

Ook een gedachte is een gebeurtenis, die wordt waargenomen.

Ook hier vindt de gedachte als gebeurtenis aan de waarneming vooraf.

 

Esscher

 

De gedachtewaarneming vind plaats in onze hersenen en vind plaats in de vorm van beeldtaal en taal. De gedachtegebeurtenis vindt ook plaats in de hersenen maar in het onbereikbaar heden vóór de waarneming. Sommige mensen ervaren hun gedachten niet als van henzelf maar nemen ze waar als externe stemmen.

De gebeurtenis gaat dus vooraf aan de waarneming daarvan.

Dus zo ook met tijd. Het heden is de gebeurtenis, tijdsbesef is de waarneming daarvan.

Het heden is de gebeurtenis waarin alle andere gebeurtenissen hun oorsprong vinden.

Het steeds voor ons uit snellende heden spuit als het ware alle gebeurtenissen in ons bewustzijn.

Deze gebeurtenissen creeeren als het ware een visie, persoonlijkheid. Een denkraam.

Als er weinig gebeurtenissen zijn dan spuit het heden alleen tijd in ons bewustzijn.
Het waarnemen van zuivere tijd verdragen we slecht, we gaan ons vervelen.
We willen de tijd doden.

Pure tijd is net als zonlicht, zonlicht verlicht alles maar je kunt puur zonlicht niet te lang verdragen.
Zo ook tijd, het laat alles gebeuren maar als gebeurtenis zonder meer is het niet lang te verdragen.

Schilderij van Edvard Munch

 

Evenals dat je het verstrijken van tijd als de oer gebeurtenis kunt zien waardoor alle gebeurtenissen mogelijk zijn, zo zou je ruimte als de oervorm kunnen zien, die alle vormen mogelijk maakt.

Je kunt alle vormen wegdenken, dan houdt je altijd de lege ruimte over. De natuurkunde leert dat zwaartekracht weldegelijk ruimte vervormd (evenals het tijd vervormd). Ruimte is als alle vormen dus te vervormen.

Lege ruimte kun je niet wegdenken, evenals tijdloosheid kun je je ook geen ruimteloosheid voorstellen. De situatie vóór het ontstaan van tijd en ruimte of in het centrum  van een zwart gat ontgaat ons. De eerste dimensie, een ruimteloos punt is niet in te denken. 

Wordt vervolgd.
 

HET GRIJPEN VAN DE TIJD

Zo, de computer is eindelijk weer gemaakt.

We keren weer terug op ons betoog.

In essentie zijn we dus eenheden tijdsbeleving.

Dit tijdsbeleven op zich is een gebeurtenis maar ook een voorwaarde voor het beleven van andere gebeurtenissen.

Gebeurtenissen bestaan uit gedachten, waarnemingen, handelingen, mogelijk gemaakt door middels evolutie gecreëerde hersenmodules. Reptielen hebben een reptielenmodule, honden een hondenmodule, dolfijnen een dolfijnenmodule en mensen een mensenmodule.

Modules

Ook binnen de soort zijn er verschillen in module als het ware, je hebt geniale mensen, muzikale mensen, autistische mensen etc.

Buiten tijdbeleving is er ook tijd, vergelijk het met drinken, ook buiten drinken is er water.

Water was er voor er leven was, leven heeft water aangewend om te bestaan.

Als niemand meer zou drinken blijft water gewoon bestaan.

Als niemand tijd zou beleven, zou er tijd blijven bestaan. Maar wat zou de zin van deze tijd zijn?

Van water en kun je zeggen dat je het gebruikt.

Van tijd niet, je kunt gebeurtenissen beïnvloeden, niet de tijd.
Als er weinig gebeurt binnen onze tijdsbeleving gaan ijsberen ijsberen.
Ook mensen en honden gaan ijsberen. We gaan gebeurtenissen creëren, ijsberen, fluiten, neuriën, tobben, alcohol en drugs gebruiken, hallucineren etc.

Zelfs een wereld zonder water is denkbaar, zonder water waren wij er niet, of we waren heel anders, maar de wereld zou er goed kunnen zijn.

Van tijd gaat dat moeilijker, je kunt even zonder water, zonder tijd ben je meteen “van de wereld”, je slaapt diep, bent knock out of dood, er zijn geen gebeurtenissen meer. Water gebruik je, het gebruik van water is een gebeurtenis in de tijd. De beleefde tijd echter ben je zelf.

Tijd be(leef) je, het heeft met leven zelf te maken.

Water is een object. Objecten kun je grijpen met je handen en analoog daaraan begrijpen met je hersenen. Je kunt er macht over uitoefenen. Tijd is geen object, je kunt het niet grijpen dan wel begrijpen, je kunt er geen macht over uitoefenen. 

Esscher

Voor levende wezen geldt dat ze zonder tijdsbeleving niet voor zichzelf bestaan, geen seconde.

De wereld als geheel be(leeft) geen tijd, maar zou zonder tijd niet (geen seconde) bestaan.

Voor ingewikkelde systemen geldt, al zijn ze nog zo ingewikkeld en intelligent, een eigen tijdsbeleving krijgen ze niet door hun intelligentie. Dat geldt voor bijvoorbeeld voor sterren, mierenhopen, samenlevingen, biologische systemen en computersystemen. Het super ingewikkelde systeem van de evolutie zelf beleeft ook geen tijd. Het creëert wel tijdsbeleving.

We moeten onze tijd goed gebruiken wordt gezegd, waarmee tijd gezien wordt als een gebruiksmiddel, omdat we tijd niet begrijpen behandelen we tijd als was het een object, net als bijvoorbeeld water. We willen macht over tijd uitoefenen, we willen de tijd (be)grijpen.
Objecten kunnen we bezitten, we hebben er macht over, tijd behandelen we ook als een object, iets dat je kunt bezitten“beidt uw tijd” en “duur uw uur”staat er op de beurs van Berlage in Amsterdam. We spreken over onze tijd, jouw tijd, zeeën van tijd, ik heb de tijd etc.etc.
Tijd wordt als kostbaar gezien en schaars en voortdurend in geld uitgedrukt. In feite is geld een soort taal waarin de waarde van beleefde tijd wordt uitgedrukt, waarmee tijd "geobjectiveerd" wordt. De tijd van de ene is daarbij aanzienlijk meer waard als die van de ander, zo wordt althans in die taal verondersteld. Geld wordt steeds meer een abstract begrip, helaas wordt daarmee deze door macht geperverteerde taal steeds “belangrijker”. De waarde van de tijd van een mensenleven is tegenwoordig helaas in geldswaarde uit te drukken, waarbij een Noord-Amerikaan/West-Europeaan meer “waard” blijkt dan een Afrikaan.

 

Toren van de Beurs van Berlage, opschrift ontleend uit een gedicht van Albert Verwey

Al maak je systemen dus nog zo intelligent de vraag is of je er ooit tijdsbeleving in kunt krijgen.

De vraag is, hoe is tijdsbeleving in levende organismen gekomen en waarom?

Tijd is geen brandstof, ook zonder tijdsbeleving kan een ingewikkeld systeem blijven voortbestaan, bijvoorbeeld met detectiemechanismen en dito adequate reactiemogelijkheden. Ingewikkelde systemen evolueren ook zonder tijdsbeleving, sterren, planten, samenlevingen, computersystemen en bijvoorbeeld auto’s, of vliegtuigen zijn in zekere zin aan een eigen evolutie onderhevig.

Een dergelijk systeem heeft bovendien als voordeel dat het zich nooit verveeld, gaat tobben, hallucineren etc. Waarom dan tijdsbeleving?

 

Misschien staat tijdsbeleving aan de basis van de biologische evolutie, is het een beginvoorwaarde. De ontwikkeling in de evolutie is misschien op gang gebracht omdat aanvankelijk zeer primitieve vormen van individuele tijdsbeleving zichzelf instant wilden houden. Dus dan heeft de evolutie niet zozeer tijdsbeleving doen ontstaan, maar is een bepaalde fase in de de evolutie ontstaan dankzij tijdsbeleving. 
Geen enkel organisme wil zijn individuele tijdsbeleving voorgoed verliezen, angst als evolutie-motor dus. Andere gecompliceerde systemen kennen dit niet, een mierenhoop, staatsinrichting, biotoop of computersysteem kent geen tijdsbeleving/doodsangst.

Je hebt dan dus het samenspel van materie, tijd, ruimte, krachten. Dit samenspel gaat zichzelf beleven in organismen en is de motor voor verdere ontwikkeling. De natuur is in principe dom, althans zo zou je het kunnen zien, er is geen doel buiten zichzelf. Maar uiteraard valt moeilijk vol te houden dat de natuur als geheel dommer (simpeler) is dan wat hij voortbrengt, onder andere wij dus. Wat dat betreft hebben pantheïsten een punt, als we onszelf als standaard nemen, is de natuur als geheel een intelligent systeem, in feite is evolutie met het aanvaarden en annihileren van mogelijkheden een vorm van denken, maar  het is geen tijdsbelevende systeem, beleven doen wij.

Nog steeds onbegrepen gebeurtenissen in de natuurkundige tijd hebben door biologische processen dus geleid tot beleefde tijd, de tijd als zodanig heeft zich als het ware opgesplitst in miljarden belevingseenheden.

Vraag blijft hoe het mogelijk is dat algemeen natuurkundige tijd individueel beleefde tijd wordt en hoe uniek dat proces is?

Hoeveel beleefde tijd is er in het heelal en is het onderscheid tussen beleefde tijd en natuurkundige tijd wel een juiste voorstelling van zaken?

Als je stelt dat de tijd opsplitst is in miljarden tijdsbelevingseenheden, behandel ja dan ook de tijd niet als iets wat je bezit? Is dit dus een juiste voorstelling van zaken?

Wordt vervolgd.

DE KEERZIJDEN VAN EEN MUNT

Hokjesdenken

Een ouder bericht dat ik indertijd ben vergeten te publiceren. Dus enigszins buiten het betoog vallend.

Begrijpen (grijpen), omvatten van begrippen is een machtsdaad.
Taal waarmee be(grippen) uitgedrukt worden is dus in feite een vorm van machtsuitoefening.
Bij begrippen als boom, steen, bloem is dat wat minder duidelijk.
Bij de begrippen mens wordt het al duidelijker, dier, je kunt je medeschepsels naar hartelust pijnigen vanwege de kwalificatie dier.
Nog duidelijker zijn termen als neger, jood, vrouw, moslim, christen, homo, ADHD, introvert, autist, randgroepjongere, crimineel etc.
Door iemand allereerst taalkundig in een hokje te plaatsen kun je macht op hem uitoefenen.
Wij kunnen de wereld alleen in taal zien, beladen met waarden die we er zelf aan opgelegd hebben, aldus Nietsche.

In feite bestaan deze kwalificaties slechts in onze geest, alles is immers aan verandering onderhevig, niets ligt vast. Aldus ook het Boeddhisme. (De eerste stap naar de verlichting heeft de blog al gezet in die zin dat hij nu weet dat je Boeddhisme met twee D's schrijft).
Begrippen, taal, ontnemen ons aldus dit denken het uitzicht op de wereld zoals hij werkelijk is. de wereld is door ons gecreëerd omdat we in taal en opgelegde denken.

Tegengesteld hieraan was het denken van Plato.
De Grieken na Heraclitus hielden niet zo van eeuwige verandering. Als alles veranderd en beweegt dan kun je het niet bestuderen, kun je er geen grip op hebben, en dat is net wat de Grieken wilden.
Mensen die de begrippen, de ideën niet kenden, waren de grotbewoners die alleen schaduwen zagen.
Ze zagen alleen de fenomenen, de afzonderlijke verschijnselen, ze konden deze niet duiden en waren aldus blind.
De ideeën hadden een hoger existentieniveau als de verschijnselen aldus Plato.
De "paardheid" stond op een hoger niveau dan een paard. Binnen de ideeën kon je opstijgen naar het hoogste idee.

De grot van Plato

Het hoogste idee was het goede of het schone, dat als de zon alle lagere ideeën vorm geeft maar degenen die ze het eerst aanschouwd ook verblind. Bij het Neoplatonisme, een paar eeuwen later, wordt het hoogste idee het Ene genoemd. Hoe hoger het idee hoe minder deelbaar. Het intelect denkt zichzelf, er is dualisme tussen denker en gedachte. Bij het ene, het hoogste prinipe is geen dualiteit. Uit het ene voert de geest voort, uit de geest de wereldziel en daaruit de rest. Geest staat veel hoger dan materie in deze leer.
Het Ene kan niet beschreven worden, men kan slechts zeggen wat het niet is. Hieruit komt later de negatieve theologie voort, men kan slechts beschrijven wat god niet is.
Analoog beweerde de Chinese filosofie over het Tao, "De essentie van Tao is dat het niet uitgedrukt kan worden. Als men denkt het wel te kunnen uitdrukken, dan is het niet Tao." Tao is immers vormloos en niet gebonden aan een vorm (Wikipedia), lijkt me geen toeval.

Taoisme

Het monotheïsme van het christendom stamt van het joodse monotheïsme maar ook via Augustinus uit het Neoplatonisme, de hoofdstroming binnen de filosofie van het laatromeinse rijk. Christendom is Neoplatonisme voor kinderen genoemd (door wie weet ik niet maar het is wel raak).

Dus eigenlijk heb je hier twee gedachtenstromingen te pakken, één die taal en alle begrippen verwerpt en de essentieloosheid van de wereld benadrukt en één die juist stelt dat begrippen, begrijpen, ideeën, essenties juist van een hogere orde zijn, een hogere waarheid in zich bergen.
Zo zelfs dat je vanuit deze begrippen een hoogste begrip kunt ontwaren, het ene, Tao, Brahman of wat dan ook.

Een stroming stelt dat alles voortkomt uit het ondefinieerbare begrip "niets".
De ander dat alles voortkomt uit het alleen negatief te definiëren "Ene, Tao etc."
Dus als je alles negatief zou definiëren, waarmee je tot in het oneindige door kunt gaan, dan is wat er overblijft etc.Je hebt hier de keerzijden van dezelfde munt te pakken.