EN ZIJ LEEFDEN NOG LANG EN GELUKKIG

Een verhaal heeft een clou. Bij een mop is dat heel duidelijk, maar ook bij sprookjes.
Die eindigen vaak met "zij leefden nog lang en gelukkig". Ook bij een roman is de afloop vaak cruciaal. Denk bijvoorbeeld aan de film 'The sixth sense"aan het einde zie je alle gebeurtenissen gedurende de film in een ander licht.

Als bij een mop het verhaal zelf niet echt spannend is maar de clou is heel goed dan is de mop toch geslaagd. De clou verleent met terugwerkende kracht het verhaal zin. Elementen die voorheen zinloos leken hebben in het kader van de ontknoping plotseling grote betekenis.

Hetzelfde geldt voor techniek. De techniek is ingewikkeld en moeilijk te begrijpen, maar als het vliegt, speelt, rijdt, overbrengt dan maakt dat de ingewikkeldheid de moeite waard.
De clou van techniek is de functie. Een ingewikkelde machine die verder niets doet is zinloos, behalve als dat nu juist de bedoeling is en dan is dat juist de clou van die machine.
Je hebt saaie studies, maar die saaiheid wordt door een diploma als clou in een ander daglicht gesteld.

Heureka van Jean Tinguely

 

In de clou komen alle verhaallijnen samen, het hele verhaal wordt samengebald in één punt, waardoor men gaat lachen, ontroerd wordt, rijdt, vliegt etc.
Het leven bestaat uit gebeurtenissen en verhalen. die zijn in een clou geconcentreerd, in het subject, de" ik".
Stel dat je alle gebeurtenissen als los van elkaar zou zien. Nu gebeurt er iets en over een jaar, als je geen geheugen zou hebben zou er ook geen verband zijn, geen ik. Doordat we een geheugen hebben kunnen we al die gebeurtenissen samenballen in verhalen met een overkoepelende clou," ik". Het is niet de "ik" die denkt maar het denken dat de "ik" veroorzaakt.

Decartes maar dan omgekeerd

 

Omdat alle gebeurtenissen/verhalen door de mens in een subject worden geconcentreerd hebben we als uitvloeisel daarvan de neiging om alle verhalen/gebeurtenissen te concentreren, een soort sub-subjectivering.
We clou-en als het ware voortdurend.
Overal zoeken we de "zin"van, gebeurtenissen die als het ware in het niets hangen staan ons niet aan. Goedschiks dan wel kwaadschiks verbinden we ze met elkaar, wat vaak aanleiding geeft tot de nodige complottheorieën, mythen, religies etc.

Een mop waarom niet gelachen wordt is als een vliegtuig dat niet goed vliegt, of een "ik" die de samenhang kwijt is. In dat laatste geval gaan mensen vaak een dagboek/autobiografie schrijven. Men probeert zijn leven toch weer in een eenheid te zien.

Samuel Pypes, beroemde dagboekschrijver, oa de grote brand van london 1666

In feit werkt taal ook met een clou.
Een reeks afgesproken klanken, tekens roept een bepaald beeld/ begrip op. Als met bepaalde tekens het juiste begrip is opgeroepen is de taaldaad geslaagd.
In feite tracht het geheugen de tijd op te heffen en in één punt samen te brengen, de zin, het doel.

Collectieve denkacties waarbij men een clou zoekt leiden ook tot quasi subjecten waarin men gaat denken. De staat, de partij, de kerk, de "handelende"rechts "persoon", de organisatie.
Verschil met echte subjecten is dat deze quasi subjecten geen eigen tijdsruimte hebben. Ze bestaan alleen in de tijdsruimte van de afzonderlijke denkers, al wordt dit vaak vergeten. De individuele denker wordt geacht zich als orgaan van de collectieve clou te gedragen alsof het quasi-subject boven het echte subject staat. Via een quasi subject kan men op die manier zijn wil opleggen.

Kent de natuur ook een clou?

In tegenstelling tot de clou van een vliegtuig is de clou van een vogel niet zozeer dat hij vliegt, maar dat hij overleeft door te vliegen. Dat hij zijn tijdsbeleving in stand houdt.
Wat dat betreft is de dood een anti-clou. Alle gebeurtenissen, alle verhalen, alle verbanden, alle denken vervliegt, valt uiteen in niets.
Alles is uiteindelijk zinloos.
Een sprookje eindigt niet voor niets met "zij leefden nog lang en gelukkig" en nooit met "en toen was er niets meer".

(Assepoester.info.nl)

Met de clou strijden we in feite tegen onze sterfelijkheid. We poneren eeuwige levens waar alles verantwoord wordt, de ultieme verevening, de clou aller clou's, datgene dat alles zijn zin teruggeeft. Ondertussen zijn we geworpen in een absurd heelal.

Althans zo zien we het, de term absurd is een menselijk waardeoordeel over de omgeving. Vraag is of er wel een omgeving is. Waar houdt het individu, het subject op en begint de omgeving en andersom. De clou is dat de wereld niet absurder is dan wijzelf.

DE CLOU, HET WEZENLIJKE GLANSPUNT

Apen en honden/wolven kennen een hiërarchie. Bovenaan staat een alfamannetje, helemaal onderaan staan de zwakkeren. In een roedel wolven bestaat een duidelijke rangorde. Hetzelfde geldt ook voor mensen. Alleen bij mensen is meer aan de hand. Volgens het ene verhaal kun je helemaal onderaan staan, maar volgens een ander aan de top.

Een CEO gedraagt zich als alfamannetje, hij staat aan het hoofd van zijn multinational, heeft de mooist werkruimte auto's etc.. In het bokswereldje zou hij echter met zijn vette lichaam helemaal onderaan staan.
Een briljante wetenschapper aan de top van zijn vakgebied kan een slechte zakenman zijn.
Iemand met een onaanzienlijke rotbaan kan in zijn vrije tijd in bijvoorbeeld de postzegelverzamelaarswereld de top bereiken.
Een allochtoon die voor alle sollicitaties voor een baan wordt afgewezen kan in het jihad-wereldje de top bereiken.
Een hond bekleed een rangorde, je bent een sterke of een slappe hond, veel nuances kent de hondheid niet.

National geopraphic
Mensen, zo hebben we gezien, bekleden zich met verhalen, waardoor ze hoger op de apenrots die bij het wereldje rond de betreffende verhalen horen kunnen stijgen.
Met wrok beladen mensen verzamelen zich rond politieke dan wel andere verhalen waarin wrok een belangrijke rol speelt. Met alle gevolgen van dien. Gewelddadigheid doet hen in rangorde stijgen in de bij deze verhalen horende wereldjes.

Leidenuniv.nl
Veel tijd maakt intelligent. Bij schaken bijvoorbeeld, als een grootmeester één minuut bedenktijd voor elke zet heeft en een slechte schaker tien jaar dan speelt de slechte schaker misschien even goed, omdat hij ruim de tijd heeft de consequenties van alle zetten te overzien.
Een in onze ogen dom systeem als natuurlijke selectie is in vier miljard jaar in staat tot ongeëvenaarde hoogstandjes als het oog en de hersenen.
Enorm veel met elkaar verbonden gebeurtenissen, bijvoorbeeld ons denken en de bijbehorende neuronenontladingen maken ons intelligent, bewust etc..
Met betrekking tot natuurlijke selectie heb je relatief minder gebeurtenissen in een korte periode, maar er zijn enorme hoeveelheden tijd, miljarden jaren. Het resultaat is hetzelfde als het "denken" waarin gigantisch veel gebeurt in korte tijd. Hoe meer tijd een onderling verbonden systeem van gebeurtenissen krijgt, hoe "intelligenter" het wordt.

Ook onderlinge systemen van verhalen hebben de neiging om gecompliceerder te worden, denk maar aan de voortschrijdende techniek. Vakkennis wordt gedurende generaties doorgegeven met als gevolg steeds geavanceerdere systemen.
Maar dan moet je wel weten wat je met een geavanceerd systeem bedoelt. Een vliegtuig wordt algemeen gezien als een geavanceerder vervoerssysteem dan een kar.

Zonnepanelen

 

Andere verhaalsystemen hebben ook de neiging om steeds gecompliceerder te worden, alleen zijn ze niet te beoordelen. Bovendien vinden er steeds breuken plaats. Als de Egyptenaren door waren gegaan met hun godsdienst dan zou er nu een nog gecompliceerder systeem bestaan van goden, godinnen etc. Een Egyptenaar zou ons achterlijk vinden, we doen niets meer om Ra gunstig te stemmen etc. De Egyptische godsdienst is een afgebroken denktraditie, er zijn hoogstens nog enige elementen die nog in andere denktradities voortleven en dan nog op een manier die de oude Egyptenaren zich misschien niet voor zouden kunnen stellen.

Schildering op grafkamer van Nefretari (Wikipedia)

Aldus schept tijd afstand, als systemen er in slagen verbonden te in de tijd (in korte of lange tijd), worden ze gecompliceerder/intelligenter. Maar waar bestaat die verbondenheid dan uit?
Uit een "clou" het meest essentiële punt in een tekst waarin de spanning wordt ingelost/het wezenlijke glanspunt (crucial point). De clou van levende wezens is voortplanting/voortbestaan, tijd beleven dus.
De clou van vliegtuigverhalen is vliegen, autoverhalen is hard rijden, raketten is ruimtereizen etc.. Filosofische verhalen hebben ook een clou, denk aan Marx, of bijvoorbeeld Plato. Ook religieuze verhalen hebben een clou, alleen bij religieuze en filosofische verhalen verdwijnt die clou vaak of hij wordt vergeten dan wel onherkenbaar vervormd.

Een verhalensysteem mist een clou, valt uiteen, wordt vergeten en achterhaald als een niets meer zeggende oude mop waar niemand meer om lacht. Om veel later in een heel andere vorm, om een andere clou weer opgepakt te worden.
Clou en verhaal horen onafscheidelijk bij elkaar, het verhaal draagt de clou in zich.
Stel dat je van een mop eerst de clou verteld en dan het verhaal dan werkt de mop niet meer. Voor sommige actuele moppen moet je achtergrondinformatie hebben om de clou te snappen.
Romans moeten een gegeven hebben, wetenschappelijke verhalen een these en als we die er niet meteen in vinden gaan we op zoek. In feite zijn we clou-zoekers, dat geldt voor de hele wereld vanaf het moment dat we geboren zijn. In feite is het leven een verhaal waarvan we de clou niet gevonden hebben, de spanning wordt niet ingelost, we leven met doodsangst.

BEHEKST DOOR VERHALEN, DE REDDINGSREFLEX

De mens leeft dus als het ware in verhalen.
Persoonsgebonden verhalen, scholing, werk, status, relaties, woonsituatie en "openbare" verhalen.
Werk, woonsituatie, politieke keuzen etc. zijn onderling verbonden.
Vroeger werd je veel meer in een verhaal geboren, je was katholiek, protestant, stemde op een christelijke partij, kwam uit een liberaal nest etc.
Als katholiek was het niet makkelijk om bijvoorbeeld atheïst te worden, de meesten leefden en stierven binnen een ideeënwereld. Echtscheiding kwam weinig voor, beroepen gingen bijvoorbeeld binnen gilden over van vader op zoon, welstand dan wel armoede waren voor een groot deel erfelijk. Persoonlijk geloof ik niet dat de verzuiling ooit echt bestaan heeft, maar groepen en standen leefden toch meer langs elkaar heen in hun eigen waarheid, als de kasten in India.
Tot en met de 19e eeuw werd je als het ware in een bepaalde context, binnen bepaalde verhalen geboren. De persoonlijkheid werd ondergeschikt gemaakt aan het verhaal.

Indiase kasten

Vanaf het begin van de 20ste eeuw gaan de mensen hun persoonlijkheid steeds meer zelf bekleden met verhalen, De persoonlijkheid, het subject wordt als het ware niet langer geworpen in verhalen. Eerst stellen ze hun persoonlijkheid daarna gaan ze daar verhalen omheen bouwen. Net als de mens kleren aantrekt, trekt de persoonlijkheid verhalen aan. Sommige verhalen en kleding hebben overigens alles met elkaar te maken. Denk aan de spijkerbroek in de jaren '60, legeruniformen, rode hemden, bruine hemden, baretten etc.
Steeds meer kiest de mens zijn eigen verhalen, reclame verbind producten met ideeën, met mensentypen, op "spiritueel" vlak is er volop keuze, zwevende kiezers nemen in aantal toe, het aanbod van opleidingen neemt toe, mensen veranderen vaker van werk, verhuizen veel vaker etc.
Mensen worden steeds meer "mensentypen" met daarbij behorende ideeëncomplexen, woonsituatie, opleiding etc.. Dit alles is verweven met marketing, economie en politiek.
Men kiest steeds meer zijn godsdienst, politieke ideeën, opleiding, werk etc.

Monsa.nl

Men creëert als het ware zijn eigen persoonlijkheid, men kiest ervoor een bepaald menstype te worden, al op scholen begint dat, men kiest ervoor een bepaald menstype te zijn wat zich ook uit in het pesten van andere menstypen.
Een aanval op een verhaal wordt al snel gezien als een aanval op de daarmee beklede persoonlijkheid. De onderlinge tolerantie en acceptatie nemen af.

Als men wordt aangevallen dan wel teleurgesteld in verhalen, zeker als men op meerdere terreinen teleurgesteld wordt, bijvoorbeeld ook op het gebied van werk, reageren groepen door steeds extremer te worden, men zet de hakken in het zand, men vlucht en verstart als het ware in zijn verhaal, dat steeds extremer en gewelddadiger wordt, maar wel een zeker respect voor zijn aanhangers betoont. Fascisme, IS, extreem nationalisme zijn hier voorbeelden van. De extreme verhalen gaan zich centreren rond zondebokken, joden, ongelovigen, christenen, sjiieten, westerlingen. Het lijkt alsof ze terug willen naar de middeleeuwen, maar in feite zijn het verschijnselen van de moderne wereld.

Toch denken de mensen en dieren als het ware tot op een bepaalde hoogte in elkaars hoofd. Door middel van verhalen/taal denken de bewust in elkaars hoofd, maar ook door bijvoorbeeld spiegelneuronen op onbewust niveau.

Een spiegelneuron of spiegelcel is een neuron dat niet alleen vuurt als een dier een handeling uitvoert, maar ook als het dier een handeling ziet uitvoeren door een ander dier (vooral van dezelfde diersoort). Het neuron weerspiegelt dus als het ware het gedrag van een ander dier en is op dezelfde manier actief als wanneer het dier de handeling zelf uitvoert. Dergelijke neuronen zijn gevonden bij primaten, waaronder de mens, en bij sommige vogels. Bij mensen bevinden ze zich in de premotorische schors en in de pariëtale kwabben van de hersenen. Naar men aanneemt spelen ze een rol bij het interpreteren van handelingen van anderen en het aanleren van nieuwe vaardigheden. Er wordt ook gewezen op het mogelijk verband tussen spiegelneuronen, imitatie van intenties en geweld.
Aldus Wikipedia.

Wikipedia

Dus als ik bijvoorbeeld een tennisbal sla, breng ik niet alleen mijn neuronen in stelling, maar ook de neuronen van talloze kijkers (mits die van tennis houden).
Wat gebeurt hier? Neuronen in meerdere hoofden communiceren met elkaar door middel van licht (zien), als zaten ze in hetzelfde hoofd.
Mensen creëren structuren en stellen eisen, bijvoorbeeld ze creëren ingewikkelde stratenpatronen en eisen van taxichauffeurs dat ze hun weg daarin vinden. Aldus veranderen ze hersenstructuren (de hersenen van Londense taxichauffeurs veranderen zichtbaar door de eisen die eraan gesteld worden op gebied van ruimtelijke coördinatie). Structuren veranderen hersenen, veranderende hersenen creëren weer structuren, die op hun beurt etc.
Neuronen in verschillende mensen en dierenhoofden vormen gezamenlijk als het ware één organisme. Tot op zekere hoogte. De ander blijft uiteindelijk de ander, zoals we ook voor onszelf voor een deel de ander zijn.

Paolo Uccello, slag bij San Romano

 

Geweldpleging en vechten zijn pijnlijke activiteiten. Het doet zeer, men moet tegen zijn neuronen ingaan, van nature doet niemand het graag, zeker op lang termijn is een zielige en angstaanjagende activiteit. Ik heb het hier dus over echt geweld, geen strijd bij sportbeoefening. Dieren vechten onderling slechts tot op zekere hoogte voor directe tastbare belangen en kort (eten en seks).
Mensen vechten en mishandelen structureel en zeer langdurig vaak tot de dood erop volgt, oorlog is een doodzielig bedrijf.
Echter dat doen ze niet zomaar. Er zijn heel wat verhalen nodig om groepen mensen tot langdurige en structurele geweldpleging te doen overgaan.
Over vaderlanden, übermenschen, heldenverhalen, martelaren en beledigde profeten, Rambofilms, slechte jeugd, verongelijktheid, rijkdommen en status, de nodige drank en drugs. Men moet er door verhalen ertoe gebracht worden om tegen zijn angstige natuur in te gaan.

Otto Dix (Wikipedia)

Hulpverlening en goedheid vindt veel vaker in een reflex plaats, zelf als ook hiervoor de prijs hoog is. De meeste heldendaden in een oorlog worden gepleegd door soldaten die elkaar bijstaan dan wel pogen te redden. Als er dan al sprake van natuurlijke woede is, dan is dat geen politieke woede maar persoonlijk gericht, omdat zojuist een collega-soldaat door de vijand vermoord is.
Goedheid vindt vaak reflexmatig plaats. Mensen en dieren hebben een soort reddingsreflex. Als iemand bijvoorbeeld zijn hoofd dreigt te stoten is het een reflex om "kijk uit!" te roepen.

Te hard werken is, evenals geweldpleging, tegen de menselijke natuur. Om een mens een burn-out te bezorgen moet hij zich eerst vergiftigen met verhalen over status, superioriteit/inferioriteit, "plicht en verantwoordelijkheid", afhankelijkheid, perfectionisme en consumptie.
Ook depressies wortelen vaak in soortgelijke verhalen (misschien niet altijd).

Heksen en Macbeth

 

De termen worden niet meer gebruikt, maar in feite worden mensen door verhalen betoverd en behekst. Bij sommige sekten is dat overduidelijk, maar er zijn andere organisaties en bedrijven die in feite hetzelfde doen.
Uiteraard is het tegendeel ook mogelijk, er zijn ook verhalen die stimuleren, genezen en verzoenen.

Ieder afzonderlijk zijn de verhalen minder schadelijk, als samenhangend complex kunnen ze dodelijk zijn. Zeker omdat ze steeds meer de bouwstenen voor een groot (opgeblazen) ego zijn geworden.
Vaak hebben ze een dubbel karakter, in andere combinaties, andere omstandigheden en bij andere uitleg leiden ze tot vrede en genezing.
Neem de bijbel en de koran. Beide boeken zijn bron van gewelddaden en intellectuele stilstand, maar ook een bron van zorg voor de medemens, van inzicht en denken.
De mens is volgens mij in aanleg goed voor andere mensen en dieren, maar bekleedt zich met verhalen die hem slecht maken. Waarom?

VERHALEN EENHEID EN VERDEELDHEID

Tijd en ook ruimte zijn scheidende en ordende elementen.
Het klinkt wel erg simpel, maar omdat er tijd is gebeuren de dingen op volgorde en kun je niet tegelijk op twee plekken zijn. Toen er nog geen tijd (en ruimte) was, was alles één, op één plek, op één moment. Een singulariteit.

Tijd en ruimte verdelen, scheiden en drijven dingen uiteen.
Toch streven de tijd-belevende eenheden, hogere levensvormen ernaar om ruimte teniet te doen. Veel meer dan bijvoorbeeld planten. Ze hebben bijvoorbeeld geslachtelijke voortplanting om eigenschappen uit te wisselen, ze willen één zijn.
Door communicatie en voortbeweging, ze lopen, vliegen, fluiten, brullen, brommen, praten, twitteren, mailen etc.. Zelfs als ze een hekel aan elkaar hebben zoeken ze elkaar op om elkaar te bestrijden.

Ook taal doet ruimte teniet, geluiden dragen over afstand. Maar in tegenstelling tot simpelere communicatievormen doet het méér, taal tracht ook tijd teniet te doen.
Door geluiden tekens en beelden kan men iets wat geweest is of zal komen uitbeelden.
In taal heb je verleden tijd, tegenwoordige tijd, toekomende tijd, voltooid verleden tijd etc. Taal tracht de tijd en gebeurtenissen samen te vatten.

De entiteiten die in de tijd verschijnen noemen we gebeurtenissen, ook onze eigenschappen, daden, het verstrijken van de tijd zelf zijn gebeurtenissen.
Onze hersenen, de intelligentie die ons toevalt is een gebeurtenis. Waarnemen is een gebeurtenis.
Gebeurtenissen zonder méér hebben weinig zin, vergelijkbaar het met een saaie "en toen, en toen, en toen" opsomming.
Gebeurtenissen krijgen pas zin in verhalen, in samenhang.
Verhalen proberen onze voorouders met ons te verbinden, maar ook de natuurverschijnselen, het ontstaan van de wereld, ons toekomstig lot etc. De geest kan niet tegen scheiding, ze koppelt gebeurtenissen, wil eenheid.

Over de canon van de Nederlandse geschiedenis

 

Verhalen bestaan onafhankelijk van het individu.
Denken is een extern proces, verhalen vertel je niet alleen, ze zijn verbonden met anderen.
Misschien hebben dieren al de eerste ingebouwde aanzet tot verhalen, in beelden of misschien kennen honden bijvoorbeeld geurverhalen. Ze dromen. Sommige verhalen beginnen misschien wel ergens in de diepte van de evolutie en zijn in onze hersenen ingebouwd. Misschien angst voor slangen, onweer, blijdschap om de lente etc.

Een kerkzesoog

 

Gedurende een miljoen jaar met de ontwikkeling van hersenen ontwikkelden zich gecompliceerdere verhalen, die hun neerslag in taal kregen.
De verhalen waarvan sommige door hen opgeroepen emoties reeds onbewust in ons sluimeren, krijgen we toegediend tijdens de opvoeding. Als kind worden we bekleed met verhalen bijvoorbeeld sprookjes. Verhalen over goden, helden, schurken, ware liefde, status, rijkdom, plichten, vaderlanden, profeten, beloofde landen etc. etc.
Als volwassene leven we in de verhalen waarmee we als kind bekleed zijn. We zijn erdoor geprogrammeerd en geconditioneerd. We produceren niet alleen verhalen, we zijn er in ondergedompeld.

Sneeuwwitje door Anton Pieck

 

Nergens kun je een mens erger treffen dan in zijn verhalen.
Iemand die lang gewerkt heeft en zijn baan verliest of die merkt dat hij door zijn partner bedrogen is verliest niet in de eerste plaats zijn geld of partner maar vooral ook zijn verhaal over zekerheid, trouw en geborgenheid.
Hij wordt vooral in zijn verhaal aangetast.
Soldaten hebben verschrikkingen van oorlog en marteling verdragen, maar braken toen ze ontdekten dat het "vaderland" waarvoor ze streden hen in de steek liet, dat het verhaal van het vaderland waarvoor ze streden een leugen was.
Mensen worden in hun godsdienst aangevallen, vaak een verhaal dat uiteindelijk alles goed komt, verder worden ze aangevallen in hun werk, hun gemeenschappen etc.. Depressies komen meer dan ooit voor, als samenbindende verhalen verdwijnen neemt zinloosheid toe. Het leven wordt een zinloze "en toen, en toen, en toen" opsomming.

(112werkforum.nl)

Ik geloof dat dat helaas het kenmerk van deze tijd is.
Mensen worden meer dan ooit aangevallen in hun verhaal, overreageren en vallen  anderen in hun verhaal aan die ook weer overreageren.
Oekraïners, Russen, Nederlanders, Europeanen, Israeli's, Palestijnen, moslims, Koerden, Armeniërs, christenen, joden, atheïsten, humanisten, wetenschappers etc. bestaan helemaal niet. Deze termen slaan op mensen die een serie verhalen over macht, heldendom, vaderen des vaderlands, vaderlandse oorlogen, blanke toppen der duinen, beloofde landen, wonderen, rationaliteit etc. delen. Helaas zijn het ook verhalen over wederzijdse angst, verontwaardiging, woede, territoriumdrang, superioriteitsgevoel etc.

We zitten in een vicieuze cirkel van overreageren op elkaars verhalen met alle angstaanjagende consequenties. Kijk maar eens naar IS.

Syrië

 

Ieder verschanst zich in zijn eigen verhaal.
In wekelijkheid is elk verhaal als het ware een zienswijze op een niet direct waarneembare olifant. De olifant is de waarheid, zo deze al bestaat.

(practicalsanskrit.com)
 

Verhalen ontstonden om gebeurtenissen met elkaar te verbinden, om samenhang ondanks tijd en ruimte te scheppen, eenheid te herstellen.
Nu jagen verhalen de mensen uiteen en zetten ze tegen elkaar op.
We zouden we elkaars verhalen beter moeten onderzoeken, ze vooral niet meteen kapot maken en kijken waar er overeenkomsten zijn in plaats van verschillen en wat we ervan zouden kunnen leren.
Ze zouden ons kunnen leren op verschillende manieren tegen de wereld aan te kijken, weer hun verbindende en openbarende rol moeten krijgen.
Makkelijk gezegd.

TIJD ALS EEN FACETOOG

Met tijd wordt gerekend, men kan er wiskundige regels op los laten. Tijd wordt in stukken verdeeld, opgeteld en zelfs naar financiële waarde omgerekend.

Aan rekenen ligt een substantie ten grondslag. Er wordt iets in stukken gedeeld, opgeteld, naar waarde geschat etc. Toch weten we in feite niet wat we in stukken verdelen, naar waarde schatten etc.
Stel tijd voor als pudding en gebeurtenissen als rozijnen daarin.
We weten alles van de rozijnen, we weten hoeveel pudding er tussen de rozijnen zit, hoe de pudding zich gedraagt ten opzichte van de rozijnen, hoe de rozijnen zich door de pudding bewegen etc. Alleen weten we niet wat de pudding zelf voor substantie is. Wat zit erin, hoe is hij ontstaan en zelfs weten we niet wat er buiten de pudding kan zijn.
Alles wat hier geschreven wordt geldt eigenlijk ook voor ruimte, voor het gemak beperk ik me tot het noemen van tijd.

Uit yummyinmytummy.nl

 

We weten hoe de pudding/tijd zich gedraagt onder invloed van materie en zwaartekracht, we kunnen tijd/pudding tot op de milliseconde meten. Maar de pudding zelf blijft duister.
Als wij ergens (of er) niet zijn is er nog wel tijd. Althans dat zegt het "gezond"verstand.
We nemen het bestaan van tijd buiten tijdwaarneming aan, althans het bestaan van datgene dat bij ons tijdwaarneming veroorzaakt.

In de vorige blog heb ik gesteld dat wij en de hele evolutie een functie van tijd zijn. Niet van de genen, die dienen er slechts voor om de code voor tijdsbeleving over te dragen. Het zijn niet de genen die willen blijven voortbestaan. Die ook uiteraard maar het gaat eerder om de door die genen gecodeerde tijdsbeleving die zich wil handhaven.

Genen

 

Er zit dus iets achter deze genetische codes die per generatie worden doorgegeven. Om die tijdsbelevingscodes veilig te stellen creëert de natuur, via natuurlijke selectie allerlei modules bovenop die tijdsbeleving zodat er olifanten, paarden, apen, mensen en wie weet wat nog meer elders in het heelal ontstaan.
In feite zijn we waargenomen tijd (zie ook vorige blogs).
Jorge Luis Borges zei "Tijd is de substantie waarvan ik gemaakt ben". Tijdsbeleving is de basis van ons bewustzijn, valt tijdsbeleving weg dan is er geen bewustzijn meer.

Is er nu tijd buiten ons of bestaat er alleen waargenomen tijd?
Als we uitgaan van alleen waargenomen tijd dan leidt dat tot solipsisme. Er is maar één enkel bewustzijn, dat van de tijdwaarnemer, dat bent u dus waarde lezer, en verder niets.
Houdt het tijdwaarnemen op, dan houdt alles op, net als er vóór je geboorte ook al niets was.

Ga je van tijd uit die buiten de waarneming bestaat, althans van het bestaan van datgene dat tijdwaarneming veroorzaakt, dan zou je ook kunnen zeggen dat er maar één ding bestaat, er is maar één tijd, door miljarden waargenomen, uiteengevallen in miljarden facetten, de afzonderlijke waarnemende organismen. Je hebt dan echter geen solipsisme meer.

Vergelijk het met een facettenoog van een insect, dat in feite bestaat uit tienduizenden hele kleine lichtdetectors.
Zo neemt tijd zichzelf waar met miljarden tijddetectoren. Er is echter maar één tijd die in ons allemaal is, zoals er ook maar één fruitvliegje achter de lichtdetectors zit.

Oog van een fruitvliegje

 

Een essentieel kenmerk van de tijd is dus, de neiging zichzelf waar te nemen door miljarden samenwerkende organismen. Vanuit het organisme gezien lijkt het soms dat de organismen  elkaar tegenwerken, het grote geheel echter dat voor ons onzichtbaar is vertoond samenwerking. Uit natuurlijke selectie, dat ook tegenwerking van individuele organismen tegenover elkaar inhoudt zijn bijvoorbeeld onze hersenen of de oren ontstaan, ingewikkelde organen. De tegenwerking op kleine schaal (tussen trilobieten en andere organismen bijvoorbeeld) betekende hier samenwerking bezien vanuit het oor of de hersenen.

 

Trilobiet

 

Steeds nemen we iets wat we heden noemen, maar dat is in feite al voorbij met de waarneming, herinnering dus als we het waarnemen. Het is deze waarneming die we volgens mij nog lang niet begrijpen. Het heden vóór de waarneming. Waar eindigt waarneming en begint geheugen.
Een organisme totaal zonder geheugen zou geen miljardste seconde kunnen onthouden, aan het einde van de waarneming zou hij het begin van de waarneming al kwijt zijn. Waarneming kost tijd en is misschien voor het grootste deel geheugen, toch moet er iets herinnerd zijn, of anders gezegd, er moet iets "innerd" zijn voor er herinnerd kan worden. Het absolute heden galmt na?
De gebeurtenis vindt altijd plaats een fractie vóór de waarneming, anders is het geen waarneming meer. Iets dat nog niet gebeurt is kun je niet waarnemen.
Of toch niet en is de waarneming uiteindelijk de gebeurtenis?
Ik denk dat er iets is dat de waarneming triggert.

Ontvanger

Stel dat het de tijd is die zichzelf als door een facetoog wil waarnemen (misschien is het ook wel iets anders dan tijd, we gaan uit van tijd).
Wij zijn dus als het ware tijdsontvangers, evenals dieren.
Wij zijn dus niet onze hersenen maar datgene dat ze ontvangen.

Dat is een rede dat we (juist) van kinds af aan verwantschap voelen met mensen maar ook met andere levende organismen, we vinden ze leuk, hebben er mededogen mee. Trieste uitzonderingen daargelaten die dit niet hebben dan wel onderdrukken. Ook dieren onderling, van verschillende soorten kunnen affectie tegenover elkaar voelen (hoewel veel biologen dat anders uit zullen leggen, veel soorten vinden de andere soort vooral goed smaken). Honden en dolfijnen hebben mensen gered.

Zelfs niet verwante maar intelligente organismen als inktvissen vinden we leuk. We laten hen ook allerlei nuttige taken verrichten.

Inktvis Paul (belegger.nl)

We beseffen dat het mede-tijdbelevers zijn, dat ze uiteindelijk van dezelfde substantie zijn als wijzelf. Ook de prehistorische jagers voelden zich verwant en hadden wellicht respect voor de dieren die ze bejaagden en beeldde ze af.

Reconstructie van een grottekening in Altamira

HET RESETTEN VAN DE TIJDSBELEVING

De wereld zou van wiskunde zijn.
In feite zou volgens deze theorie elementaire deeltjes uiteindelijk alleen maar wiskundige entiteiten zijn. Onze wereld zou dan uiteindelijk toch Platoons zijn, met (wiskundige) "ideeën" als grondslag. Of dat waar is?

Morse code

 

Toch moet wiskunde zich uitdrukken in een substantie.
Op de lagere school rekenen we al in appels, hoeveel is tien appels min vijf etc.
Uiteindelijk hangt zonder substantie onze hele wiskunde in de lucht en zelfs die lucht zou er niet zijn.

Klei

We kunnen ook in tijd rekenen. Daartoe hebben we de tijd kunstmatig in stukken gehakt.
In dagen, uren, minuten etc.
Welke substantie we dan in stukken hebben gehakt, wat we meten, weten we niet.
We weten niet wat tijd uiteindelijk voor iets is. We zijn het deels zelf.

Salvador Dali

Systemen kunnen denken.
Mensen en dieren (als systeem gezien), mierenhopen, scholen en zwermen, de evolutie en zo ook computers.
Wat niet alle systemen kunnen is tijd beleven.
Voortdurend wordt tijd beleven verward met tijd meten. Machines zijn instrumenten, je hebt bijvoorbeeld hamers die onze armen verlengen en onze handen harder maken en zo ook computers die een verlengstuk van onze hersenen zijn.

Esscher Methamorphose

"Simpele" dieren beleven tijd, net als wij. Alleen hebben wij extra "modules" om te denken, een neocortex. Wij kunnen in onze beleefde tijd meer conclusies trekken, meer "zien". Computers voegen daar nog extra modules aan toe.
Maar denken en tijd beleven is niet hetzelfde. Een "simpele" worm kan nog beter tijd beleven dan de ingewikkeldste computer. Deze kan de tijd wel beter meten, maar dan binnen onze tijdbeleving. Voor tijdbeleving zal ook wel een code bestaan, een serie verhoudingen, maar die kennen we nog lang niet. Wel weten we dat tijd/ruimte een zekere geologie heeft in het heelal door massa/ zwaartekrachtvelden.

Die tijdsbeleving zijn we zelf als individu. Als we na een slaap wakker worden weten we dat we onszelf zijn, omdat we weer verder gaan met tijd beleven. Ons lichaam is in 50 jaar helemaal veranderd, maar we weten dat we dezelfde zijn als 50 jaar geleden omdat we in dezelfde tijdsbeleving zitten. Het individu is dus een eenheid afzonderlijke tijdsbeleving, ongeacht geheugen, intelligentie.
Een insect heeft vaak maar een dag, wij ongeveer tachtig jaar, maar voor een insect gaat de tijdsbeleving waarschijnlijk trager (dit heeft overigens niets met relativiteit van tijd te maken).

Picasso, kubisme speelt met onze tijdperceptie. We zien perspectieven tegelijk die we normaal nooit tegelijk zien.


Als we de tijd in uren en minuten verdelen dan weten we totaal niet wat we verdelen.
Wij zijn vehikels van onze genen. Maar deze genen zijn weer vehikels van codes.
Hier volgt weer een maf idee.
Volgens mij zijn wij en de hele evolutie vehikels van de tijd.
De tijd zichzelf te laten waarnemen is de basis van de evolutie.
Maar waarom is er dan niet één groot onsterfelijk tijds-belevend organisme ontstaan maar miljarden.

Solaris

Geheugen is niet hetzelfde als tijd beleven. Zelfs als we een geheugenverlies hebben beschouwen we onszelf als een eenheid binnen een tijdsbelevingskader.
Systemen als computers hebben ook een geheugen, ze kunnen gebeurtenissen reconstrueren. Maar ze beleven nog geen seconde tijd.

Er is tijd beleven buiten gebeurtenissen om. Alleen dat tijd beleven zou zinloos zijn. Stel dat er één groot tijdsbelevend organisme was, een soort Solaris, een planeet met een intelligente oceaan uit de roman van Stanislaw Lem.
De tijdsbeleving van dat organisme zou zinloos zijn, om tijdsbeleving zinvol te maken heb je gebeurtenissen nodig. Pas in samenhang met gebeurtenissen word je een individu.
Gebeurtenissen zijn als het ware achtergronden, weerstanden, waartegen individuen zich profileren.
Het is niet voor niets dat die oceaan kosmonauten ging pesten.

Maar dan zou je zeggen waarom geen vast aantal tijd belevende organismen, een stuk of twintig of zo, die dan onsterfelijk zouden zijn. Een soort Griekse Olympus.

De berg Olympus waar de goden wonen. In luxe paleizen met een bronzen vloer gemaakt door Hephaistos (Wikipedia)

 

Om de simpele rede dat niet alleen tijd zonder gebeurtenissen maar ook gebeurtenissen in de loop der tijd hun zin verliezen.
Niet zozeer eeuwig leven is hierbij het probleem maar eeuwig geheugen. Het zou ondraaglijk worden, eeuwig dezelfde gebeurtenissen zou hetzelfde zijn als eeuwige tijd zonder gebeurtenissen.
Eeuwig wil zeggen dat alle gebeurtenissen zich tot in het oneindige herhalen en hun zin verliezen..
Bovendien is er geen opslagmedium dat bijvoorbeeld een miljard jaar aan gebeurtenissen kan opslaan.
Daarom wordt alles steeds weer gereset. Steeds gaat de tijdsbeleving weer "dood" en begint met een nieuw geheugen van voor af aan. Hiermee bedoel ik geen reïncarnatie. Alles wordt steeds weer geheel gereset, zonder oude kenmerken.
Door veelheid en geheugen resets blijf je zinvolle gebeurtenissen houden en blijft tijdsbeleving zijn zin houden.

Uit Mannenwerk Magazine

 

Toch is die veelheid misschien ook maar gezichtsbedrog, het ligt er aan vanuit welke hoek je het bekijkt. Als je alle tijdsbeleving achter elkaar koppelt benader je toch de onsterflijkheid in de vorm van één tijd..
Het wereldwijde sterven waar wij als "stervelingen" getuigen van zijn is het wereldwijde resetten van de tijdsbeleving, waardoor deze zijn zinvolle achtergrond in de vorm van gebeurtenissen blijft behouden. Sterker nog, dankzij de veelheid, tijdelijkheid en interactie wordt steeds weer een extra "zin", een extra nooit gezien perspectief aan de tijdsbeleving toegevoegd.

Wikipedia, over een game