Taal en hokjesdenken
Begrijpen, het omvatten in begrippen is machtsuitoefening.
Taal is in feite machtsuitoefening.
Bij begrippen als boom, steen, bloem is dat wat minder duidelijk.
Bij de begrippen mens en dier wordt het al duidelijker, dankzij het begrip dier kunt je medeschepsels naar hartelust pijnigen.
Nog duidelijker zijn termen als neger, jood, homo, ADHD, introvert, autist, randgroepjongere, crimineel etc.
Door iemand allereerst taalkundig in een hokje te plaatsen kun je macht op hem uitoefenen.
In feite bestaan kwalificaties slechts in onze geest, alles is immers aan verandering onderhevig, niets ligt vast. Aldus ook het Boeddhisme. (De eerste stap naar de verlichting heeft de blog al gezet in die zin dat hij nu weet dat je Boeddhisme met twee D's schrijft).
Begrippen en taal, ontnemen ons, aldus dit denken, het uitzicht op de wereld zoals hij werkelijk is, de wereld is door ons gecreëerd omdat we in taal en in door taal opgelegde begrippen denken, aldus Nietsche.
Honderdtachtig graden tegengesteld hieraan was het denken van Plato.
De Grieken na Heraclitus hielden niet zo van eeuwige verandering. Als alles veranderd en stroomt dan kun je het niet bestuderen, kun je er geen grip op hebben, en dat is net wat de Grieken wilden.
Mensen die de zogenaamde ideeën niet kenden, waren de grotbewoners in de beroemde vergelijking, die alleen schaduwen zagen.
Ze zagen alleen de fenomenen, de afzonderlijke verschijnselen, de schaduwen, niet de superieure wereld van de ideeën.
De alleen met het verstand waarneembare vormen, begrippen, misleidend ideeën genoemd hadden een hoger existentieniveau als de verschijnselen aldus Plato. We bezitten de kennis van de ideeën in principe van nature, ze hoeven alleen nog maar "herinnerd" te worden.
De "paardheid" stond op een hoger niveau dan een paard. Binnen de ideeën kon je opstijgen naar het hoogste idee.
De grot van Plato
Het hoogste idee was het goede of het schone, dat als de zon alle lagere ideeën vorm geeft, maar degenen die ze het eerst aanschouwd ook verblind.
Bij het Neoplatonisme, een paar eeuwen later, wordt het hoogste idee het Ene genoemd. Hoe hoger het idee hoe minder deelbaar. Je hebt de wereldgeest, maar het intelect denkt zichzelf, er is dualisme tussen denker en gedachte. Bij het ene, het hoogste prinipe is geen dualiteit. Uit het ene voert de geest voort, uit de geest de wereldziel en daaruit de rest. Geest staat veel hoger dan materie in deze leer.
Het Ene kan niet beschreven worden, men kan slechts zeggen wat het niet is. Hieruit komt later de negatieve theologie voort, men kan slechts beschrijven wat god niet is.
Analoog beweerde de Chinese filosofie over het Tao, "De essentie van Tao is dat het niet uitgedrukt kan worden. Als men denkt het wel te kunnen uitdrukken, dan is het niet Tao." Tao is immers vormloos en niet gebonden aan een vorm (Wikipedia). Het Neoplatonisme is vermengd met oosterse mystiek, misschien vandaar de overeenkomst.
Taoisme
Het monotheisme van het christendom stamt, via Augustinus, uit het Neoplatonisme, de hoofdstroming in de filosofie van het laatromeinse rijk. Christendom is Neoplatonisme voor kinderen genoemd. (door wie zo genoemd weet ik niet meer, maar als je de ideeën van bijvoorbeeld de paus bekijkt).
Eigenlijk heb je in deze blog twee gedachtenstromingen te pakken:
-Één die taal en alle begrippen verwerpt en de essentieloosheid van de wereld benadrukt.
-Één die juist stelt dat begrippen, begrijpen, ideeën, essenties, juist van een hogere orde zijn, een hogere waarheid in zich bergen. Zo zelfs dat je vanuit deze begrippen een hoogste begrip kunt ontwaren, "het Ene, Tao, Brahman" of wat dan ook.
Één stroming stelt dat alles voortkomt uit het ondefinieerbare begrip "niets".
De ander dat alles voortkomt uit het alleen negatief te definiëren "Ene, Tao etc."
Dus als je alles zou definiëren, waarmee je tot in het oneindige door kunt gaan, dan is wat er overblijft etc. Je hebt hier als het ware met de keerzijden van dezelfde munt te maken.
Wordt vervolgd
1 opmerking:
Een reactie posten