TERUG NAAR DE BABYTIJD

We gaan terug en wel naar onze babytijd.
Wanneer zien we de wereld zoals hij in feite is?
De eerste seconden na onze geboorte.
Niets heeft nog een naam, emoties, kleuren, vormen en geluiden bestormen de baby, zonder dat er ook maar iets benoemd is.
Reactie, paniek, de baby gaat huilen. Hij moet iets, eten en drinken etc. en zal de rest van zijn leven blijven moeten.
Hij moet de geluiden, beelden etc. manipuleren, een plaats geven. Al snel leert hij zijn moeder kennen, van levensbelang voor bescherming en voedsel, hij krijgt een naam, leert eigen innerlijk en buitenwereld onderscheiden en aldus zijn de eerste stappen naar het be-GRIJPEN van de wereld begonnen. Niet alleen grijpen maar ook in zijn mond stoppen hoort daar bij. Ik ben wat dit betreft ervaringsdeskundige omdat ik zelf eentijdje baby ben geweest.
De baby probeert grip, begrip op zijn wereld te krijgen. De beelden en geluiden ordenen zich, worden met waarden verbonden, wat zo het hele leven door zal gaan. Dezelfde zaken krijgen voor verschillende mensen verschillende ladingen, een grote auto is voor een bezoeker van de milionairssfair iets anders dan voor een milieuactivist.

Beelden en geluiden worden met waarden verbonden, gouden rammelaars met edelstenen uit de Koninklijk Huisarchieven geschonken tgv de geboorte van Juliana

Mensen blijven door gaan met be-GRIJPEN van hun wereld, sommigen meer dan anderen. Kennis is (be)grip, is macht. Begrijpen is voor het grootste deel menselijk, dieren doen het tot op zekere hoogte. Testen met spiegels wijzen er op dat olifanten begrijpen waar de olifant begint en de rest van de wereld eindigd. Een vlek op hun kop die ze alleen in de spiegel kunnen zien wordt door hen onderzocht. Dit onderscheidingsvermogen delen ze mat mensapen en dolfijnen.
Andere dieren en heel jonge kinderen hebben dit besef bij een spiegel niet.
Voor de rest interpreteren olifanten de wereld op zijn olifants, honden op zijn honds, mensapen op zijn mensaaps, wat enigzins op onze interpretatie zal lijken. Hoe dieren de wereld zien kunnen we volgens mij nog niet echt doorgronden, niet echt begrijpen.
De mens interpreteert de wereld op zijn mens, we hebben handen en daar grijp je mee, geen hoeven of tentakels. Onze prefrontale cortex is gericht op begrijpen.
Willen begrijpen en op die manier macht en invloed op de wereld uitoefenen is typisch menselijk.
Hoe vaak hoor je niet dat iemand grip op een situatie wil krijgen, iets wil bevatten of omvatten.
Als de mens (en olifant etc.) het verschil leert zien tussen binnen en buitenwereld gaan ze zichzelf beschouwen, zien als ding tussen de dingen. Ze krijgen zelfbewustzijn.

De aanvankelijke babyexistentie, een op de buitenwereld reagerende serie ongerichte zenuwpulsen gaat zich ordenen, de buitenwereld classificeren, inclusief zichzelf. Hij ziet zichzelf, krijgt geheugen met betrekking tot zichzelf (pas vanaf ons derde levensjaar ongeveer hebben we bewuste herinneringen).
Maar is die classificatie, die ordening en waardering van de buitenwereld wel de echte buitenwereld. Was die aanvankelijke brei aan vormen, kleuren, geluiden etc niet een veel betere afspiegeling van de buitenwereld.
De geclassificeerde buitenwereld behoort bij het kleine denken, zie vorige blogs.
De chaotische wereld was er toen de baby, meer dan later, deel uitmaakte van het grote onbewuste denken. Veel dieren zullen, al naar gelang hun ontwikkelingsstadium (volgens onze normen), ook nog meer deel uitmaken van het grote denken. Hun wereld zal voor een deel nog bestaan uit plotselinge geluiden, kleuren, vormen, zonder dat ze het verschil tussen buiten en binnen hen kunnen onderscheiden. Ze reageren instinctief, en dat is in feite ook iets buiten hen, ze kunnen niet anders. Misschien leven ze in een soort euforische babywereld vol ongedefinieerde kleuren, vormen en zijn ze veel beter af als wij. Ze gaan in ieder geval niet dood, dat begrip kunnen ze niet omvatten. Olifanten reageren overigens wel onzet als ze olifantsbotten vinden.

Tierschicksale van Franz Marc 1913

Hoe zien dieren de wereld?

Als collectief krijgt de mensheid steeds meer (be)-GRIP op de natuur, althans dat denken ze.
Wat gebeurt er als we ergens moeilijk grip op kunnen krijgen, een voorbeeld daarvan is de dood, de zin van het bestaan etc.
Dood en "niets" kunnen we niet omvatten. Wat doen mensen als ze dingen niet kunnen vatten, dan gaan ze fantaseren om door beelden, gebaseerd op zaken die ze wel kunnen vatten, het betreffende zo veel mogelijk te vatten. Ze gaan in symbolen denken om de essentie van het niet te omvatten toch zoveel mogelijk te benaderen. Dit vindt plaats in kunst en godsdienst.
Ze gebruiken de beelden van rivieren die je moet oversteken, hellehonden, onderwerelden, poorten waartoe je toegang moet krijgen etc etc.
Daarmee draaien ze rond de hete brei heen, maar de hete brei is dan ook van dien aard dat je er alleen maar omheen kunt draaien.

Let er ook op dat ook het woord begrijpen zelf op een beeld berust, het grijpen van de handen. In feite begrijpen we begrijpen zelf niet zonder beeld, zonder symbool.