OVER NIETZSCHE, NIHILISME EN BOEDHISME

Het lichaam weet meer dan wij

Veel ideeën van Schopenhauer werden verder uitgewerkt door Friedrich Nietzsche. Bij hem wordt "wil",  "wil tot macht".
Ook het idee dat "het"denkt komt min of meer van hem. Hij heeft zich bezig gehouden met de evolutieleer en met de fysica, die in zijn tijd al wel verder ontwikkeld waren dan tijdens Schopenhauer.
Zo onderscheidde hij met betrekking tot het lichaam het weten van het ik-bewustzijn, het weten van het weten en het grotere weten van het lichaam als zodanig. Het lichaam weet precies hoe het voedsel moet verteren, het bloed rondpompen etc.
Daar hoeft het ik-bewustzijn niets aan te doen. Gelukkig niet want zelfs na een artsenstudie van tien jaar weten we nog niet precies hoe alles werkt. Het weten zonder bewustzijn door het lichaam, "het grote verstand", volgens Zarathoestra, bepaalt ons bewustzijn.
Het concept van "wil tot macht" als uiteindelijke basis van de wereld stelde Nietsche in staat om de menselijke moraal te ontmaskeren als machtsstreven. Ook alle denken is uiteindelijk gebaseerd op de wil tot macht. Derhalve benadrukte hij om ook zijn eigen geschriften niet al te serieus te nemen en was hij vaak een vat vol tegenstrijdigheden. Van het omkeren van de wil, het verzaken van de wereld (zoals Schopenhauer voorstond) wilde hij niets weten, maar dat is een ander onderwerp.

Zarathustra een profeet van de god Ahura Mazda, gebruikt in het boek "Also sprach Zarathrustra"van Nietsche

Het grote verstand herkennen we eigenlijk alleen maar omdat er ook een klein verstand, een ik bewustzijn is.
Wij kunnen alleen maar het "denken door de natuur" waarnemen omdat in ons hoofd ook denkprocessen plaatsvinden.
We nemen die eigenschappen waar die ook bij onszelf ontwikkeld zijn en die we derhalve kunnen herkennen.
In beide gevallen denkt "het", ook onze eigen gedachten komen uiteindelijk uit het "niets".

Reeds de oude Hindoes namen dit waar, hoewel hun taalgebruik totaal anders was. Volgens de hindoes was Brahman, datgene wat achter de meervoudige schijn van de fenomenale wereld ligt en Atman, het diepste innerlijk, één. Het woord Atman zou verwant zijn aan adem.

Schopenhauer noemde zijn poedel Atman

De Boeddhisten gingen een stap verder en verklaarden dat de diepste grond van de wereld "niets"was, essentieloosheid. Ook verwierpen ze het bestaan van een zelf als een onvergankelijke metafysische kern in ons, er is volgens het Boeddhisme helemaal geen zelf. Boeddhisme is geen godsdienst en in essentie nihilistisch.
Nihilisme, ten onrechte tot een scheldwoord geworden, staat voor het ontkennen van betekenis en waarde in de wereld.
In feite vertoont Nietzsche sterke Boeddhistische trekjes, al zou hij zich in zijn graf omdraaien als hij dat zou horen. Dit in verband met het punt van de wereldverzaking. Bij nadere beschouwing is echter de aristocratische gelatenheid die Nietzsche voorstaat toch verwant met de gelatenheid van het Boeddhisme.

Boedhisme is nihilistisch

Nietzsche grijpt terug op Heraclitus, die in alles beweging ziet, pantha reï, alles stroomt. Blijkbaar waren er vijf eeuwen voor de jaartelling al manieren van denken die ons zeer vertrouwd zouden voorkomen.


Wordt vervolgd